Con lừa bị coi thường

Lừa và la từ lâu đã được cho là cứng đầu, có thể là từ trước Công nguyên. Điều này được phản ánh qua câu thành ngữ "ngu, hèn hạ và cứng đầu như lừa" của người Hy Lạp cổ đại. Câu chuyện về đôi tai của vua Midas có thể cũng nói lên điều tương tự. Để trừng phạt vua Midas, thần Apollo đã biến tai ông ta thành tai lừa, ý rằng nhà vua có đôi tai nghe nhạc rất kém. Vua Midas đã vô cùng xấu hổ với đôi tai lừa. Nhiều người thợ cắt tóc cho nhà vua đã bị giết chỉ vì dám mạo phạm khi nói rằng đức vua có đôi tai lừa. Một người thợ cắt tóc khôn ngoan đã thoát chết vì bảo rằng tai nhà vua cũng giống hệt như tai mọi người, với một ngụ ý sâu xa hoặc một sự giao hoà bí ẩn giữa văn hoá Đông-Tây, cùng không ưa loài lừa.

Người phương Tây cũng gán cho chúng những giá trị chẳng mấy hay ho. Con lừa xuất hiện trong một tác phẩm được coi là mở đầu của nền tiểu thuyết hiện đại, một tác phẩm kinh điển của văn học thế giới. Đó là con lừa trong tác phẩm Đôn Kihôtê nhà quý tộc tài ba xứ Mancha của Cervantes. Hiệp sĩ Đôn Kihôtê cưỡi một con ngựa gầy nhom, còn người hầu Sancho của anh ta thì cưỡi một con lừa béo ú để đi thi hành lí thuyết nghĩa hiệp của mình. Lừa lại bị so sánh với ngựa một cách cố ý và ở địa vị kém hơn. Ông chủ cưỡi ngựa và đầy tớ cưỡi lừa. Con lừa, một cách nào đó đã bị chọn dùng làm biểu tượng cho những thứ ngốc ngếch, chậm chạp, thấp kém, điều này khá bất công vì cấu tạo sinh học của mỗi loài vật khác nhau, người ta có thể vì quá yêu con ngựa mà mỉa mai con lừa. Lừa có đặc điểm gần gũi với ngựa vì thế chúng có thể giao phối với nhau sinh ra con la hoặc con lừa la.

Câu chuyện Con lừa và Cái áo kể về lão nhà giàu nọ ra chợ mua được một con lừa rất khỏe, liền chất lên lưng nó bao nhiêu hàng hóa và trở về làng, dọc đường thấy sẵn củi, lão lại chặt luôn mấy vác buộc vào hai bên sườn nó. Con lừa nặng quá, vẹo cả lưng, nhưng cũng cố gắng đi. Đi được một quãng thấy mấy tảng đá vuông vắn nằm chắn ngang đường. Lão liền nghĩ bụng: “Hãy thồ nốt mấy hòn đá này về, ít hôm nữa dựng nhà làm móng”. Lão lại xếp nốt mấy tảng đá lên lưng Lừa. Lừa mệt quá ì ạch lê từng bước một. Trời nắng to, lão nhà giàu thấy bức quá, liền cởi nốt chiếc áo bên mình vắt lên lưng lừa. Nhưng lừa đã kiệt sức rồi, nên khi áo vắt lên lưng thì lừa ngã quỵ xuống không không đứng lên được. Lão nhà giàu cáu kỉnh quát: "Thật là đồ ăn hại! Có cái áo mà cũng không chở nổi".

Con lừa là một con vật có giá trị mặc dù bị coi thường. Con người thường không dành nhiều thiện cảm cho loài lừa khi so sánh chúng với những loài gần tương đồng như ngựa. Tuy vóc dáng con lừa có nhỏ hơn con ngựa, những nông gia người Do Thái, Ai Cập và các dân tộc ở Âu Châu từ thời Trung Cổ cho đến thế kỷ 20 thường dùng lừa trong việc cày ruộng vì nó rất khỏe, không thua bò và ngựa. Trong lúc chiến tranh, quân đội sử dụng lừa dể tải vũ khí và quân nhu rất tiện lợi đủ mọi phương diện.

Người ta hay chê bôi con lừa nhưng sữa lừa thì quý hiếm và đắt gấp nhiều lần sữa bò. Ngày xưa, tương truyền rằng để giữ gìn và chăm sóc vẻ đẹp của mình, nữ hoàng Cleopatra xứ Ai Cập thường xuyên tắm trong bồn sữa lừa. Ví dụ về trí tuệ của lừa và sữa của chúng là một mâu thuẫn rất lớn. Chúng ta hay chê cười một ai đó xấu xí, thô kệch nhưng lại luôn tìm cách lợi dụng họ. Sự khác biệt giữa hình thức và chất lượng cũng là một điểm lớn mà ít người nhận ra. Một con lừa trông có vẻ ngỗ ngược, khó ưa không những chuyên cần thồ hàng hoá cho loài người mà còn cho da, sữa rất chất lượng. Thực tế, loài vật này bị hiểu nhầm và mang tiếng oan, lịch sử tiến hóa của lừa và la đã dẫn tới các hành vi trong đó dễ bị hiểu nhầm và góp phần vào định kiến rằng chúng rất khó bảo.[cần dẫn nguồn]

Con lừa được coi trọng

Không phải bao giờ hình ảnh con lừa cũng xấu xí hoặc ngang bướng "Con lừa và tôi" là một tác phẩm nổi tiếng của nhà thơ Ramon Jmenez, người đoạt giải Nobel Văn học năm 1956 là một trường hợp khác. Con lừa Platero trong tác phẩm là một người bạn rất dễ thương, thi sĩ đã trò chuyện với chú lừa như một người đồng hành thân thiết và khi chú lừa chết, anh ta đã vô cùng buồn đau thương tiếc. Chú lừa không còn là con vật xấu xí, khó ưa nữa, nó là người bạn được yêu quý thật sự. Loài lừa sẽ không vui gì khi chúng bị gán cho những đặc tính xấu chúng không có, quá chịu đựng ngoan ngoãn thì thành con cừu, bướng bỉnh quá thì thành con lừa.

Ở Phương tây, lừa là một con vật bị coi rẻ, nhưng ở Ðông phương thuộc vùng Trung Đông thì nó là con vật sang trọng. Một vị vua thường cỡi lừa đi đến, khi ông cỡi lừa đến, đó là dấu hiệu cho biết ông đến trong hòa bình. Con ngựa dùng cho chiến tranh, con lừa dùng cho nhu mì, hòa bình, vua chúa đời xưa ra đi đánh trận với quân thù ra đi cỡi ngựa, khi đã thắng trận rồi khi trở về thì vua cỡi con lừa được muôn ngàn tiến hoan hô. Khi Giê-su tuyên xưng là Vua hoà bình cho người ta thấy khi đến không phải chém giết mà để yêu thương, không phải để lên án mà để cứu giúp, không phải bằng sức mạnh của vũ khí mà bằng sức mạnh của tình yêu. Biểu tượng con lừa có thể đề cập đến truyền thống phương Đông rằng nó là một con vật của hòa bình, so với ngựa là động vật biểu tượng cho chiến tranh. Một vị vua sẽ cưỡi một con ngựa khi ông đang mong muốn chiến tranh và sẽ cưỡi một con lừa tượng trưng cho việc ông đến trong hòa bình.

Trong câu chuyện về con lừa già bị rơi xuống giếng, con lừa của một ông chủ trang trại sảy chân rơi xuống một cái giếng. Lừa kêu la tội nghiệp hàng giờ liền. Người chủ quyết định: Con lừa đã già, dù sao thì cái giếng cũng cần được lấp lại và không ích lợi gì khi phải huy động công sức để cứu con lừa lên cả. Ông ta gọi hàng xóm của ông đến và giúp một tay lấp giếng. Ban đầu, con lừa hiểu chuyện gì xảy ra và nó bắt đầu khóc kêu la thảm thiết vì tuyệt vọng. Nhưng sau đó mọi người ngạc nhiên vì lừa bỗng trở nên im lặng. Mỗi khi bị một xẻng đất đổ lên lưng, lừa lắc mình cho đất rơi xuống và bước chân lên trên, nó lay người để giũ cho đất và bùn rơi xuống chân và tiếp tục bước lên. Cứ như vậy, đất đổ xuống, lừa lại bước lên cao hơn. Chỉ một lúc sau mọi người nhìn thấy chú lừa xuất hiện trên miệng giếng và vui vẻ lóc cóc chạy ra ngoài.